عدد سه و تقابل سه‌گانه‌های نمادینِ اسطورة ضحّاک در شاهنامه

عدد سه در اغلب مذاهب، فرهنگ‌ها و اساطیر ملل با مفهوم نمادین خود یعنی کمال، اتمام و بسیاری و برای نشان دادن نهایت نیکی و یا بدی به‌کاررفته است. وجود سه‌گانه‌ها یکی از مصادیق کارکرد این عدد در شاهنامه است و اسطورة ضحّاک یکی از بهترین نمونه‌های آن به شمار می‌رود. نتایج حاصل از این مقاله که به شیوة کتابخانه‌ای و با هدف بررسی سه‌گانه‌های نمادین داستان ضحّاک و تقابل آن‌ها نوشته‌شده­است، نشان می‌دهد که در این داستان، سه‌گانه‌ها نمایندة مفهوم اساطیری عدد سه بوده و تقابل خیر و شر را نشان می‌دهند. ظهور سه‌بارة اهریمن بر ضحّاک او را به اوج ظلم و ستمگری می‌رساند. همچنین از هم گسیختگی سه‌گانة جمشید توسّط ضحاک و سپس از بین رفتن سه‌گانة ضحّاک توسط فریدون نشان می‌دهد که سه‌گانه‌ها گاهی در تقابل با یکدیگر قرار می‌گیرند و در این تقابل اگرچه سه‌گانه‌ها زوال قطعی ندارند امّا غالب و مغلوب یکدیگر هستند؛ چنانکه در این اسطوره، فریدون به عنوان نماد کمال خیر و نشان اهورایی در پی براندازی سه‌گانة ضحّاک (نهایت بدی) است و با قرار گرفتن در کنار برادران خود و خواهران جمشید به تقابل سه‌گانة اهریمنی (ضحّاک) می‌پردازد و درنهایت اگرچه ضحّاک مغلوب می‌شود، امّا به‌طور کامل از بین نمی‌رود. .